اختلال شخصيت پارانوئيد چه ويژگي هايي دارد؟ حتما شما هم كساني در اطراف‌تان داريد كه بيخودي نسبت به همه‌كس و همه چيز بدبين هستند. هميشه تصور مي‌كنند ديگران مي‌خواهند به او صدمه بزنند، براي همين لذت يك ارتباط خوب حتي با نزديكانش را ندارد. متخصصين اين ويژگي‌ها را در افراد، اختلال پارانوئيد يا اختلال بدگماني مي‌نامند. زندگي با چنين شخصي واقعا سخت است زيرا اين خصوصيات او بر روابطش با ديگران موثر است و ارتباطاتش را محدود خواهد كرد. او با تفكر بيش از حد راجب زندگي ديگران، به تدريج نسبت به همه بدگمان مي‌شود. و به اين باور مي‌رسد كه آنها هميشه در حال توطئه عليه او هستند. براي همين كم كم از همه دوري كرده و منزوي مي‌شود. البته بدگماني در سطح معقول طبيعي است، اختلال بدگماني يا پارانوئيد به حالت شديد و اغراق‌آميز بدگماني در فرد اشاره دارد.

منبع: اختلال شخصيت پارانوئيد

اختلال شخصيت پارانوئيد

اين اختلال يك سري رفتارهاي غيرعادي در فرد است. اختلال شخصيتي غيرعادي يعني رفتارهاي فرد در نزد ديگران عجيب و غريب جلوه كند. اين شخص بسيار نسبت به ديگران مشكوك مي‌باشد. فكر مي‌‌كند همه نيت بدي نسبت به او دارند و قصد آسيب رساندن به او را در سر مي‌پرورانند. يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين اختلال نداشتن اعتماد به ديگران و كينه ورزي است. او هميشه حتي در ميان بي منظورترين حرف‌ها و اتفاقات اطرافش به دنبال يافتن تهديد يا كنايه است. سريع عصباني مي‌شود و نسبت به اطرافيان حس دشمني دارد.

علائم اختلال شخصيت پارانوئيد در اوايل جواني شروع مي‌شود. از آنجا كه بيمار به كسي اعتماد ندارد، درمان اين اختلال هم دشوار مي‌باشد. از اين رو براي درمان موفقيت‌آميز اين اختلال، رابطه خوب بين درمانگر و بيمار و ايجاد اعتماد بسيار مهم است. اعتماد باعث مي‌شود فرد بيماري‌اش را باور كند و اقدام به درمان نمايد.

علائم اختلال پارانوئيد يا بدگماني

شايد اين سوال براي‌تان مطرح باشد كه چطور بفهميم بدگماني يكي از اطرافيان‌مان به دليل اختلال پارانوئيد است؟ شخصيت اختلال پارانوئيد يا بدگمان، علائم زير را در رفتارش دارد. ولي شايد فردي همه اين نشانه‌ها را با هم داشت، و فرد ديگر فقط چند مورد را داشته باشد.

_ شخص بدگمان اصلا انتقادپذير نيست. جالب اين كه خود او انتقاد كسي را نمي‌پذيرد، ولي از ديگران به تندي انتقاد كرده و ايراد مي‌گيرد. در نتيجه با هيچ كس سازگار نيست.

_ براي بدگماني نسبت به ديگران هيچ دليل منطقي وجود ندارد و فقط فكر مي‌كند كه ديگران قصد لطمه زدن به او را دارند.

كارهاي ديگران مورد قبول او نيست، حتي اگر به بهترين نحو انجام داده باشند، باز هم ايرادي پيدا كرده و كار او را بي‌ارزش مي‌كنند.

_ همانطور كه گفتيم شخصيت اختلال پارانوئيد تصور مي‌كند بقيه در همه حال به دنبال نقشه كشيدن جهت خيانت به او هستند.

_ نقاط ضعف طرف مقابل‌شان را بزرگ كرده، و كوچك‌ترين عيب آن‌ها را پيوسته به رويش مي‌آورند.

_ در عين حال هميشه خجالت‌زده هستند.

_ تصور مي‌كنند اطرافيان قصد تصاحب مقام و موقعيت او را دارند و از اين رو در خيال خود دنبال راهي براي بي اثر كردن نقشه آن‌ها هستند.

_ اوضاع زندگي اختلال شخصيت پارانوئيد وقتي بدتر خواهد بود كه اين بدگماني‌ها و رفتارهاي غلط را در زندگي زناشويي وارد كند و به شريك زندگي‌اش، بي‌اعتماد باشد.

_ تمايلي به گفتگو درباره زندگي خود با ديگران ندارند، زيرا فكر مي‌كنند اگر كسي از زندگي‌اش اطلاع داشته باشد از آسيبش در امان نيست.

علت ابتلا به اختلال شخصيت پارانوئيد

محققين هنوز به علت اصلي اين بيماري پي نبرده‌اند ولي عقيده دارند ممكن است تركيبي از عوامل ژنتيكي و روانشناختي در ابتلا به اين اختلال نقش دارند. كساني كه در اقوام خود سابقه ابتلا به اسكيزوفرني دارند، بيشتر در معرض ابتلا به اختلال شخصيت پارانوئيد هستند. از اين رو محققان وجود رابطه ژنتيكي بين اين دو اختلال را تاييد مي‌كنند. فردي كه در كودكي از لحاظ جسمي و عاطفي تجربه بدي داشته يا از جانب والدين به اندازه كافي حمايت نشده، در بزرگسالي امكان ابتلا به اختلال شخصيت پارانوئيد در او بيشتر است.

چگونگي تشخيص اختلال بدگماني

روانشناس يا مشاور از او راجب علائم و سابقه بيماري‌اش مي‌پرسد. وضعيت كودكي، مدرسه، محل كار و روابط شخصي او طي مصاحبه‌اي بررسي مي‌شود. تست‌ها و معاينات ديگري همچون، دانستن نظر و پاسخ بيمار نسبت به يك موقعيت فرضي از او گرفته مي‌شود. سپس با توجه به نتايج اين بررسي‌ها بيماري تشخيص داده شده و برنامه درمان او شروع مي‌شود.

عوارض و پيامدهاي اختلال شخصيت پارانوئيد

طرز تفكر و رفتار فرد مبتلا به اختلال شخصيت پارانوئيد موجب مي‌شود نتواند روابط اجتماعي‌اش را حفظ كند. قادر به عملكرد خوب در محيط شغلي، تحصيلي و اجتماعي نيست، مدام درگير دعواهاي حقوقي با اطرافيان شده و شكايات متوالي از آن‌ها صورت مي‌گيرد. ادامه اين روال خطرات از هم پاشيدن خانواده، از دست دادن شغل و حتي خانه‌ را براي افراد مبتلا به اين بيماري‌ ذهني دارد.

ميزان شيوع اختلال شخصيت پارانوئيد

اين اختلال در بين 0.5 تا 2.5 درصد از كل جمعيت شيوع دارد. همچنين بين مردان، گروه‌هاي اقليت‌، مهاجران، سالمندان و افرادي كه در اقوام خود سابقه اسكيزوفرني دارند شايع‌تر است. غالبا فرد مبتلا به پارانوئيد، خودش اقدامي براي درمانش انجام نمي‌دهد؛ و از سوي همسر و يا يكي از نزديكان جهت درمان به تراپيست يا كلينيك روانپزشكي معرفي مي‌شوند.

كمك به بيمار دچار اختلال شخصيت پارانوئيد

با توجه به اين‌كه اين بيماري مي‌تواند عواقب خطرناكي داشته باشد، ضروريست از همه لحاظ بررسي و درمان شود. اقدام و انگيزه خود او و كمك خانواده در بهبودش نقش مهمي دارند. روانشناسان دو روش دارو درماني و روان‌درماني را براي بهبود اختلال شخصيت پارانوئيد پيشنهاد مي‌دهند:

دارو درماني

مصرف دارو موجب تشديد حس سوءظن و بدگماني در بيمار مي‌شود و ممكن است بيمار دارو را ترك كند. براي همين دارودرماني زياد توصيه نمي‌شود. ولي اگر اختلال شرايط خاصي پيش آورد و عوارضي مثل استرس شديد يا توهم داشته و زندگي طبيعي بيمار را مشكل كند؛ برخي داروها جهت كاهش علائم مفيد بوده و تجويز مي‌شوند.

روان درماني

اين روش موفق‌ترين و بهترين روش‌ درماني براي اختلال پارانوئيد مي‌باشد. اين افراد در ايجاد ارتباط با اطرافيانشان مشكل دارند. از اين رو درمان آنها را بايد با جديت دنبال كرد. از طريق درمان و معالجه، ميزان شك و بدگماني اين افراد كنترل شده و به مرور كم خواهد شد. شايد روند درمان بسيار سخت يا طولاني شود. زيرا اين افراد حتي ممكن است نسبت به پزشك و درمان‌گر خود هم شكاك شوند و اطلاعات لازم را به او ندهند. از طرفي بي‌توجهي و عدم درمان به موقع اين اختلال به مزمن شدن بيماري منجر مي‌شود. دروان‌درمانگر بايد در طول درمان دقت و تحمل زيادي داشته باشد؛ زيرا جلب اعتماد بيمار و توانايي در حفظ اين اعتماد كار دشواريست. بعد از درمان نيز ممكن است در بسياري از افراد درصدي از علائم بيماري باقي ‌بماند و نياز به مراقبت و درمان در كل عمرش لازم است.

سخن پاياني

در اين مقاله شما را با اختلال شخصيت پارانوئيد آشنا كرديم. دانستيد كه افراد مبتلا به اين اختلال، تقريبا به همه اطرافيان خود شكاك هستند و نسبت به آنها حالت دشمني و كينه دارند. قانع كردن آن‌ها به اينكه كسي قصد آسيب به او را ندارد و مي‌تواند به طرفش اعتماد كند، سخت است. به ويژه زندگي مشترك با چنين فردي بسيار دشوار است. بنابراين اگر شما در خانواده يا اطراف‌تان كسي را مشكوك به اين اختلال مي‌بينيد، بهتر است با درايت و آگاهي او را قانع به قبول بيماري و درمان كنيد. اگرچه درمان اين اختلال به صبر و حوصله فراوان نياز دارد، ولي از درمان نكردن بهتر است. با درمان شخصيت پارانوئيد به زندگي خود او و اطرافيانش آرامش بيشتري خواهد آمد.

براي دريافت مشاوره در زمينه شخصيت ها مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: اختلال شخصيت پارانوئيد